- قاضی ارجانی (اَرْ رَ)
احمد بن محمد بن حسین، ملقب به ناصر یا ناصح الدین و مکنی به ابوبکر. رجوع به ابوبکر ناصح الدین و ارجانی ابوبکر شود
معنی قاضی ارجانی - جستجوی لغت در جدول جو
پیشنهاد واژه بر اساس جستجوی شما
(جُ)
لغت نامه دهخدا
علی بن عبدالعزیز بن حسن بن علی بن اسماعیل، مکنی به ابوالحسن، فقیه، ادیب، قاضی، شاعر ماهر شافعی وحید زمان و نادرۀ دوران و در عصر صاحب بن عباد قاضی القضاه ری بوده است. در طبقات الفقهای ابواسحاق شیرازی در عداد فقهاء معدود و در یتیمهالدهر ثعالبی در سلک ادبا وشعرا منسلک بوده و برای تحصیل معارف به اکثر بلاد اسلامی سیاحتها کرده و از هر خرمنی خوشه ای چیده است. تألیفاتی دارد. او راست: 1- تفسیر القرآن. 2- تهذیب التاریخ. 3- الوساطه بین المتبنی و خصومه. و این اشعار از اوست:
ماتطعمت لذه العیش حتی
صرت للبیت و الکتاب جلیسا
ای شی ٔ اعز عندی من العل
م فما ابتغی سواه انیسا
انما الذل فی مخالطه النا
س فدعهم و عش عزیز ارئیسا.
#
و قالوا توصل بالخضوع الی الغنی
و ما علموا ان ّ الخضوع هوالفقر
و بینی و بین المال شیآن حرما
علی الغنی نفسی الابیه و الدهر
اذا قیل هذا الیسرا بصرت دونه
مواقف خیر من وقوفی بها العسر.
وی به سال 290 هجری قمری متولد و به سال 362 یا 366 هجری قمری در نیشابورو یا به سال 392 در ری وفات یافت و جنازه اش را به جرجان نقل دادند. (ابن خلکان ج 1 ص 352) (معجم الادباء ج 14 ص 14) (معجم المطبوعات ص 682) (ریحانه الادب ج 1 ص 260)
ماتطعمت لذه العیش حتی
صرت للبیت و الکتاب جلیسا
ای شی ٔ اعز عندی من العل
م فما ابتغی سواه انیسا
انما الذل فی مخالطه النا
س فدعهم و عش عزیز ارئیسا.
#
و قالوا توصل بالخضوع الی الغنی
و ما علموا ان ّ الخضوع هوالفقر
و بینی و بین المال شیآن حرما
علی الغنی نفسی الابیه و الدهر
اذا قیل هذا الیسرا بصرت دونه
مواقف خیر من وقوفی بها العسر.
وی به سال 290 هجری قمری متولد و به سال 362 یا 366 هجری قمری در نیشابورو یا به سال 392 در ری وفات یافت و جنازه اش را به جرجان نقل دادند. (ابن خلکان ج 1 ص 352) (معجم الادباء ج 14 ص 14) (معجم المطبوعات ص 682) (ریحانه الادب ج 1 ص 260)
(سَ)
لغت نامه دهخدا
مولانا قاضی سنجانی، از مشاهیر شعرای ایران و از احفاد شاه سنجان شاعر ایرانی بوده و به نوشتۀ قاموس الاعلام منظومه ای موسوم به مخزن الاسرار دارد که به نام امیرعلی شیرنوائی نظم کرده و غزلیات و مثنویات دیگری نیز دارد. وی در 90سالگی بنای عشق بازی گذاشت و به سال 941 هجری قمری وفات یافت. در سفینه الشعراء آمده: منظومۀ قاضی سنجان موسوم به منظر الابصار است که آن را در استقبال از مخزن الاسرار نظامی گفته است. وی بدقت ذهن و ذکاوت معروف به وده اتفاقاً در 90 سالگی معاشقه دامنگیر او شد و ملعبۀ جوانان گردید. روزی جوانی از راه مطایبه از وی پرسید این شعر از کیست:
ای پیر گشته بهر جوانان ز ره مرو
ریش سپید در پی زلف سیه مرو
قاضی در دم این شعر را خواند:
پیرانه سر کشیدم سر در ره سگانت
موی سپید کردم جاروی آستانت.
و سپس گفت گویندۀ آن شعر همان گوینده این شعر است. و در کشف الظنون آرد: منظر الابصار (منظر الابرار) منظومۀ پارسی قاضی سنجان است و ظاهر این کلام آن است که وی قاضی سنجان است نه سنجانی ولی ظاهر کلام قاموس الاعلام آن است که او را به جهت انتساب به جدش سنجان، سنجانی گویند. این شعر او راست:
چو لاله بادل پرداغ حسرت زین چمن رفتم
تو ای شاخ گل رعنا بمان باقی که من رفتم.
(کشف الظنون و سفینه ص 303) (قاموس الاعلام ج 4 ص 2654) (ریحانه الادب ج 2 ص 237)
ای پیر گشته بهر جوانان ز ره مرو
ریش سپید در پی زلف سیه مرو
قاضی در دم این شعر را خواند:
پیرانه سر کشیدم سر در ره سگانت
موی سپید کردم جاروی آستانت.
و سپس گفت گویندۀ آن شعر همان گوینده این شعر است. و در کشف الظنون آرد: منظر الابصار (منظر الابرار) منظومۀ پارسی قاضی سنجان است و ظاهر این کلام آن است که وی قاضی سنجان است نه سنجانی ولی ظاهر کلام قاموس الاعلام آن است که او را به جهت انتساب به جدش سنجان، سنجانی گویند. این شعر او راست:
چو لاله بادل پرداغ حسرت زین چمن رفتم
تو ای شاخ گل رعنا بمان باقی که من رفتم.
(کشف الظنون و سفینه ص 303) (قاموس الاعلام ج 4 ص 2654) (ریحانه الادب ج 2 ص 237)
(اَ)
لغت نامه دهخدا
سهل بن احمد بن علی ارغیانی، مکنی به ابوالفتح. فقیهی است شافعی و عالمی است زاهد جلیل القدر. وی مدتی قاضی ناحیۀ ارغیان بود و عاقبت به ارشاد شیخ عارف حسن سمنانی که پیر وقت خویش بوده مناظره و مباحثه را ترک گفته و خود را از امر قضاء معزول ساخته و انزوا اختیار کرد و از مال خود سرای محقری برای صوفیه بنا نمود و خود در آنجا به تصنیف و عبادت پرداخت. او در اول محرم سال 499 هجری قمری وفات یافت. ارغیان یکی از نواحی نیشابور است مشتمل بر هفتادویک قریه. (ابن خلکان ج 1 ص 236) (نامۀ دانشوران ج 2 ص 224 و ریحانه الادب ج 1 ص 60). و رجوع به ابوالفتح سهل بن احمد شود